Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου 2006

Άγιος Σωζόμενος

Πριν περίπου 8 χρόνια, ανακάλυψα - την ώρα της προπόνησης μου (ποδήλατο) - πως το κατεχόμενο χωριό Άγιος Σωζόμενος, το οποίο τόσες πολλές φορές είδα σε φωτογραφίες (κυρίως από το ΡΙΚ) με την επιγραφή "Άγιος Σωζόμενος - Δεν Ξεχνώ", στην πραγματικότητα δεν είναι κατεχόμενο! Έψαξα τότε λίγο (πολύ λίγο) το λόγο για τον οποίο το βλέπαμε στις εικόνες με τα κατεχόμενα χωριά ενώ δεν ήταν κατεχόμενο, αλλά δεν βρήκα ποτέ την απάντηση.

Χτες ξαναπέρασα από το χωριό πάλι με το ποδήλατο μου και αναρωτήθηκα ξανά για το ίδιο πράμα όπως και για το λόγο για τον οποίο το χωριό εγκαταλείφθηκε. 8 χρόνια μετά την πρώτη μου επίσκεψη ξέρω πλέον που να βρίσκω απαντήσεις, και ειδικά σε θέματα ταμπού για την Κυπριακή κοινωνία. Μετά από μια απλή αναζήτηση στο Google βρήκα αυτό ένα άρθρο του περιοδικού TIME το οποίο έχει σαν τίτλο "Death at High Noon" και δημοσιεύτηκε στις 14 Φεβρουαρίου το 1964, μερικές μέρες μετά τα γεγονότα στα οποία οφείλεται η εγκατάλειψη του χωριού. Από το άρθρο αυτό δεν απαντήθηκε το πρώτο σκέλος των ερωτημάτων μου - αντιθέτως το ενίσχυσε αφού - από ότι κατάλαβα - το χωριό ήταν Τουρκοκυπριακό, πράγμα που μου δημιουργεί περαιτέρω απορίες για το ότι το συμπεριλάμβαναν στα χωριά "Δεν Ξεχνώ" της Κρατικής Ραδιοτηλεόρασης. Εκτός και αν οι "εκπομπές" αυτές απευθύνονταν τόσο σε Τουρκοκύπριους όσο και Ελληνοκύπριους (πράγμα που αμφιβάλλω).

Η ιστορία τώρα – όπως την κατέγραψε τότε ο δημοσιογράφος του Time:
Εφτά Ελληνοκύπριοι επιβαίνοντες σε ένα Land Rover πλησίασαν το χωριό. Οι Έλληνες είπαν πως ήθελαν να ξεκινήσουν μια τουρπίνα νερού που εξυπηρετεί ένα χωριό εκεί δίπλα και τους έστησαν ενέδρα οι Τουρκοκύπριοι. Οι δε Τουρκοκύπριοι είπαν πως οι επιβαίνοντες στο Land Rover Ελληνοκύπριοι άνοιξαν πυρ ενάντιων Τουρκοκύπριων βοσκών. Όπως και αν ξεκίνησε η “φάση” το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν δύο επιβαίνοντες στο Land Rover και να πληγωθούν άλλοι δύο πριν καταφέρουν να απομακρυνθούν από το χωριό.

Δεν άργησαν όμως να επιστρέψουν αυτή τη φορά με ενισχύσεις από τα γύρω χωριά. Περικύκλωσαν το χωριό και έγινε μάχη με αρκετές απώλειες και από τις δύο πλευρές...

Μετά τη μάχη και την άφιξη ειρηνευτών έφτασαν στο χωριό 50 οπλισμένοι Τουρκοκύπριοι οι οποίοι μετέφεραν τους κατοίκους του χωριού στη Λουρουτζίνα και από τότε το χωριό είναι εγκαταλειμμένο...

Περισσότερες φωτογραφίες από τον Άγιο Σωζόμενο

όμορφη και παράξενη πατρίδα

Όμορφη και παράξενη πατρίδα
Ωσάν αυτή που μου 'λαχε δεν είδα

Ρίχνει να πιάσει ψάρια πιάνει φτερωτά
Στήνει στη γη καράβι κήπο στα νερά

Κλαίει φιλεί το χώμα ξενιτεύεται
Μένει στους πέντε δρόμους αντρειεύεται

Κάνει να πάρει πέτρα τηνε παρατά
Κάνει να τη σκαλίσει βγάνει θάματα

Μπαίνει σ' ένα βαρκάκι πιάνει ωκεανούς
Ξεσηκωμούς γυρεύει θέλει τύραννους

Πέντε μεγάλους βγάνει πάνω τους βαρεί
Να λείψουν απ' τη μέση τους δοξολογεί.

Οδησσέας Ελύτης
απόσπασμα από το ποίημα "Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας" (1971)